Man vs vrouw: stresshaan vs stresskip?

Mannen anders dan vrouwen/vrouwen anders dan mannen

Man vs vrouw: stresshaan vs stresskip? Het is nog niet eens zo lang geleden dat de medische wereld moest erkennen dat mannen andere heupen en knieën hebben dan vrouwen.
Belangrijk nieuw? Wel als er ge-/behandeld moet worden. Mannen en vrouwen zijn anders gebouwd en samengesteld, zowel fysiek als mentaal.
Dus is het niet helemaal vreemd aan te nemen dat in een stresssituatie mannen anders reageren dan vrouwen. Dit is in iedere denkbeeldige situatie zo, dus het is ook duidelijk dat het gedrag van mannen anders is bij stress dan vrouwen en natuurlijk vice versa.

Maar wat is het wezenlijke verschil en wat zijn daar de consequenties van?

Breinverschil bij stress

Mannenhersenen wegen gemiddeld meer dan vrouwen hersenen. Zijn mannen dan ook slimmer? Het antwoord is, met alle respect voor de slimme mannen onder ons, helaas: nee. De vrouwenhersenen zijn qua ruimte wat economischer ingedeeld en op sommige belangrijke plekken in het brein is het hersenweefsel wat dichter verweven dan bij de man. De taalgebieden bijvoorbeeld bij vrouwen bevatten meer hersencellen bij de man op hetzelfde oppervlak. Te vergelijken met de nieuwe compactere deodorantflesjes van een bekend merk: meer in minder oppervlak. En bedenk mannen: het brein van Einstein was lichter in gewicht dan het gemiddelde mannenbrein!

Vrouwen hebben een dikkere hersenbalk (corpus callosum: verbinding tussen beide hersenhelften). Sommige onderzoekers beweren dat daardoor de vrouwen beter kunnen [1]multitasken. Het vrouwenbrein functioneert wel anders met deze dikkere hersenbalk: ze is in staat sneller verbanden te leggen en ratio en emoties liggen meer in balans.

Mannen kunnen zich beter concentreren op 1 specifieke taak of doel.Breingevolg van een stresssituatie

Bij mannen neemt in een stresssituatie de doorbloeding van de rechter prefrontale cortex toe. Hier worden de emoties gereguleerd en ligt o.a. het fight/flight systeem vast. De klassieke vecht- of vluchtreactie is vooral een mannenzaak. Vrouwen bij gebrek aan fysieke kracht hanteren een andere strategie: tend-and-befriend, door overleg de ‘aanvaller’ bewegen tot vreedzaam gedrag.

Bij vrouwen wordt het limbisch systeem (verantwoordelijk voor o.a. romantische liefde en verzorgen) beter doorbloed. Er vormen zich meer actieve zenuwcellen in het hersengebied dat gebruikt wordt bij besluitvorming en die ook emotionele reacties verwerken, dit betekent dat stresshormonen niet alleen langer in het lichaam van een vrouw blijven, er is ook een grotere afgifte van deze chemische triggers. 

Mannen hebben van nature een hogere aanmaak van serotonine. Serotonine vermindert de werking van stress.

Algemeen gezegd: De grootste oorzaak zit in de aanmaak van (stress)hormonen en hoe het lichaam hierop regeert. Mannen en vrouwen hebben verschillende soorten hormonen, dus zal de stressreactie ook anders zijn. Maar dat is niet het enige…

Gedragsgevolg in een stresssituatie, man vs vrouw:

Man	Vrouw
Meer adrenaline: actie Geringere stijging cortisol: geheugenstoornis Agressief uiten of gaan sporten Hoge bloeddruk, snelle pols Klein sociaal netwerk Aversie tegen sociaal contact Abstract en zakelijk handelen bij stress Ongevoelig voor sfeer Actiegericht, plan van aanpak Alcohol- en drugsgevoelig	Meer cortisol Door hogere cortisol: verbeterd geheugen Negatieve emoties en piekeren Depressie Groter sociaal netwerk Behoefte aan sociale contact Behoefte om te praten en uiten van emotie Gevoelig voor sfeer Emotiegericht bij spanning en stress Emotie-eten

Mannen en vrouwen reageren dus verschillend op een stressvolle situatie.
In een privé- en/of zakelijke omgeving kunnen mannen en vrouwen , met het oog op deze verschillen, meer begrip opbrengen voor elkaar en kunnen mogelijke conflicten worden voorkomen.

Stress en coping strategieën

Het effect van stress op lichaam en geest (gedrag) hangt sterk af hoe men omgaat met zijn ‘coping strategie’ in stressvolle situaties (stressoren). Turner en Avison (2003, Status variations in stress exposure) onderscheiden vier stressoren:
– recent life events (alledaagse zaken, zoals geluidsoverlast in de omgeving)
– chronic stress (chronische stress, welke kan leiden naar een burn-out)
– lifetime major and potentially traumatic events (levensingrijpende zaken, zoals ziekte of overlijden van de partner)
– discrimination stress (ongelijke en onterechte behandeling)

Hierbij kan men gebruik maken van twee soorten coping strategieën:

1. probleemgerichte of actieve coping (inventariseren, plan van aanpak)
2. emotiegerichte of defensieve coping (meditatie, het uiten van gevoelens of ontspanning)

Wat valt hier op bij man vs vrouw?

De eerste strategie past bij de mannelijke manier van aanpak. De tweede sluit aan bij het gedrag van de vrouw in een stresssituatie.

De probleemgerichte/actieve coping strategie geeft nauwelijks een stressreactie, niet in het sympathisch zenuwstelsel als ook niet bij de productie van cortisol. Mensen, vooral mannen, die deze strategie gebruiken (en met succes) hebben lage cortisolspiegels, hoge niveaus van het stresshormoon noradrenaline, een snelle hartslag en hoge bloeddruk. Dit kan op lange termijn weer voor andere problemen zorgen: infectieziekten, hartinfarcten…

De emotiegerichte/defensieve coping strategie is meer effectief als een buffer tegen de stresssituatie en kan leiden tot grote en langdurige stressreacties.

Coping strategieën bij man vs vrouw

Uit een onderzoek uit 2007 (Baker en Berenbaum) blijkt dat mannen meer gebruik maken van de probleemgerichte coping strategie en vrouwen gebruik maken van beide coping strategieën. Ook hier blijken weer de verschillen tussen het brein van de man en vrouw.
Dit is echter slechts een gedateerd onderzoek en (hopelijk) niet meer representatief voor de huidige strategieën die door zowel mannen als vrouwen gebruikt worden. Een mix van het kunnen uiten van emoties en een plan van aanpak hoort bij een coping strategie voor elke situatie.

De voorgaande breinverschillen tussen man en vrouw zijn natuurlijk niet altijd eenduidig. Het is dan ook niet bedoeld om te generaliseren: het eeuwige mannen/vrouwen debat. Er zijn natuurlijk altijd uitzonderingen en mixen van beide. Maar het kan in ieder geval een grote hulp zijn bij het begrijpen én het ingrijpen van de ander tijdens stress of een stressvolle situatie.

Een meer luchtige, maar wel duidelijke benadering van de verschillen in het brein van mannen en vrouwen komt van Mark Grungor, Amerikaanse relatietherapeut:

[1] Deze bewering wordt meer onderuit gehaald dan bevestigd. Zowel mannen als vrouwen kunnen prima multitasken: ademen, voedingsstoffen verwerken, bloed rondpompen, en tegelijk deze tekst lezen. Multitasken gaat heel goed, zolang het maar op een onbewust niveau is. Op een bewust niveau gaat het ten koste van concentratie, kwaliteit en energie.

Bron:http://www.anawenta.nl/man-vs-vrouw-stresshaan-vs-stresskip-2/