Persoonlijke blog: Niet in de groep horen

Niet in de groep horen

Groepsprocessen 

het is een fascinerend proces hoe mensen zich anders gaan gedragen in diverse situaties, enerzijds logisch en zijn natuurlijk sociale etiquette en (afgesproken) gedragingen, een ieder weet vrij goed hoe zich te gedragen als klant in een winkel en of bijv. tijdens een begrafenis.

Maar het functioneren in een groep welke een gelijke doelstelling heeft, zoals een groep verpleegkundigen en artsen op een spoedafdeling, heeft zijn eigen etiquette, afspraken, culturen en dynamiek.

De spoedgevallen dienst

Deze afdeling heeft een bijzondere plaats en positie binnen het ziekenhuis, het is een afdeling waar niks te voorspellen is, er geen moment hetzelfde is en 

het ' hollen of stilstaan ' is. Het vergt dan ook een hechte groepsvorming om enerzijds de druk en stress van het werk aan te kunnen en daarbij om ernstige casuistieken te kunnen handelen.

Maar wat als je dit gevoel niet hebt??

Alleen in de groep

Hoe ga je ermee om wanneer je niet het gevoel hebt bij de groep te horen en of niet geaccepteerd te worden, wat zijn de strategieën en wat zijn de kosten hiervan?

Wat is een groep?

Definitie: een groep is twee of meer mensen die een interactie met elkaar aangaan en die onderling van elkaar afhankelijk zijn in de zin dat hun behoeften en doelstellingen elkaar beïnvloeden (gemeenschappelijk doel)

De groep haalt zijn/haar kracht uit de cohesie, zoals sardines die zo dicht bij elkaar zwemmen om een groot dier te lijken en dus potentiële vijanden om de tuin te leiden

Logisch is het dan ook dat uit de groep treden een zeer gevaarlijke actie is, wanneer je omringt wordt door vijanden

Zondebok theorie

Vaak wordt binnen groepen gedacht dat problemen binnen de groep (denk aan hoge druk, veel (werk) stress etc.) veroorzaakt worden door de zgn. zondebok.

" De neiging om zondebokken te zoeken in andere sociale groeperingen als gevolg van frustratie over externe omstandigheden (zoals de economie) "

Een verschrikkelijk indrukwekkend voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld het maken van het Joodse volk als 'oorzaak ' van alle ellende door Adolf Hitler

Groepsdynamiek Zondebok

Een groep heeft een langslepend probleem en of ontevredenheid, bijv.:

• hoge werkdruk
• geen goed functionerend materiaal
• interpersoonlijke conflicten
• dreiging van buiten af (bijv. dreigende ontslagen)
• geen fijne roosterplanning

 Kern van het zondebok - mechanisme

De kern van het zondebokmechanisme is dat, zelfs als de zondebok uiteindelijk uit de groep zou worden gestoten, de groep vervolgens een nieuwe zondebok zal ‘aanwijzen’, omdat het groepsmechanisme dit kennelijk nodig heeft om de aanwezige spanning af te voeren. 

De groep heeft geen andere, meer volwassen manier ontwikkeld, om met deze spanning om te gaan. 

Een zondebok kiezen, schept dus een band, geeft macht en voorkomt eigen verantwoordelijkheid.

Als een persoon, of een groep echter anders reageert, in de politiek, op school, op het werk, of in de kerk, ontstaat onmiddellijk verbazing, of zelfs argwaan. 

Als iemand, in tegenstelling tot wat wordt verwacht, niet negatief over anderen praat, of juist anderen wil vergeven, heeft diegene wat uit te leggen.

Moreel dilemma

Dit wetende dan is het natuurlijk het meest 'handige', meest veilige en meest verstandige om je volledig aan te passen aan de groep.

Natuurlijk vindt ik persoonlijk dat je je aan moet passen aan de afspraken en culturen van een nieuwe groep waar je binnen komt.

Maar wat doe je wanneer jouw principes te veel afwijken van de groep, waardoor je om te kunnen worden geaccepteerd (niet opvallen) in de groep, je concessies moet doen aan principes en of de standaard van jouw zorg en of jouw visie

Conformiteit

Conformiteit is de neiging van mensen om hun gedrag te veranderen met als doel consistent te zijn met groepsnormen. 

Vormen van conformiteit

Normatieve Invloed;

mensen conformeren omdat zij bang zijn in een slecht daglicht te staan

Informatieve Invloed;

mensen conformeren omdat zij denken dat andere correct zijn in hun antwoord

Private conformiteit;

als je echt van mening bent verandert

Publieke conformiteit;

als je alleen maar doet als of je je mening hebt verandert

Wat is van invloed op (mate van) conformisme?

• Hoe belangrijker de groep, des te meer conformiteit
• Hoe groter de groep, des te meer conformiteit (stagneert bij 4 a 5 personen)
• Hoe moeilijker de taak, des te meer conformiteit
• Hoe unaniemer de groep, des te meer conformiteit; als er nog een ‘afwijker’ is, daalt de conformiteit enorm
• Als mensen hun oordeel anoniem mogen geven daalt conformiteit (public acceptance vs private acceptance)
• Individuele-, cultuur- en sekseverschillen

Gevaren van conformiteit

Conformiteit is de neiging van mensen om hun gedrag te veranderen met als doel consistent te zijn met groepsnormen. 

Voorbeelden

Bystander effect

hoe meer mensen er bij elkaar zijn, hoe minder ze geneigd zijn om een persoon in problemen te helpen. Mensen die alleen in een noodsituatie aanwezig zijn zullen meer geneigd zijn om te helpen dan een situatie waar heel veel mensen aanwezig zijn

 


The smoke filled room experiment

Dit  experiment laat zien dat proefpersonen met omstanders die in een gevaarlijke situatie niet reageren, zelf ook niet reageren. In de conditie waarin de proefpersonen alleen in de ruimte aanwezig zijn reageren ze veel sneller op de gevaarlijke situatie. 

• 
  

getraceerd

Bij kapotte machines werkt het heel goed: we analyseren het probleem, traceren de bron en pakken die aan. Pas je deze werkwijze toe op samenwerkingsproblemen, dan vind je de zogenoemde zondebok. Maar die elimineren werkt zelden. In teams heeft namelijk geen enkel teamlid de macht om alles goed of fout te laten lopen.

bronnen:

https://langszijhulpverlening.nl/weg-met-de-zondebok/

http://www.psyblog.nl/2011/04/01/nader-verklaard-het-bystander-effect/

https://www.bronso.be/blog/psychologie/conformiteit

http://www.groepsdynamiek.nl/wetten.html

http://www.positiefleren.nl/blog/wie-wordt-de-zondebok-

https://www.mt.nl/columns/cees-schenk/zondebokken-afserveren-helpt-niet/71953

https://langszijhulpverlening.nl/weg-met-de-zondebok/

https://www.bronso.be/blog/psychologie/conformiteit

http://www.psyblog.nl/2011/04/01/nader-verklaard-het-bystander-effect/