E-Learning: Acute Buik//

Acute Buik

Nieuw 
bij het Acute Zorg blog: Acute Zorg Kaartjes te bestellen

meer informatie

(Acute) buik klachten zijn moeilijk te diagnosticeren

Het is belangrijk om onderscheid te maken tussen urgente aandoeningen die progressief en ernstig verlopen zonder medische (chirurgische) interventie en niet-urgente diagnosen.

De meest voorkomende diagnosen: 

appendicitis (15-32%)

non-specifiek (16-40%)

galwegpathologie (6-21%)

diverticulitis (6-12)%

darmobstructie (2-12%)

pancreatitis (2-7%)

gynaecologische aandoening (2-4%)

Doel is de urgente diagnosen zo spoedig mogelijk vast te stellen, de belangrijkste zijn:

  Lichamelijk onderzoek  

Stabiliseer patiënt volgens de ABCDE-methodiek en let specifiek op:

A:  bedreigde luchtweg door braaksel.

B:  tachypnoe en dyspnoe door diafragmaprikkeling, metabole acidose      

     (Kussmaul-ademhaling) of extra-abdominale oorzaken van acute buikpijn 

     (cardiopulmonaal, sepsis, anemie etc)

C:  tekenen van shock, b.v. door dehydratie, bloeding, sepsis. Afwezige perifere       pulsaties bij rAAA, bloeddrukverschil links en rechts bij een dissectie

D: verlaagde EMV en/of hyperglykemie

E:  koorts, perifere cyanose.

Buikonderzoek:

 inspectie, auscultatie, percussie en palpatie.

• Aanwezigheid en kwaliteit van darmgeluiden
• Lokale of gegeneraliseerde drukpijn
• Tekenen van peritoneale prikkeling
• Ascites
• Eventuele breukpoorten (ingeklemde hernia)
• Urineretentie
• Slagpijn in de nierloges.
• Rectaal en eventueel vaginaal toucher

  Laboratorium onderzoek

• Zet diagnostiek in op de oorzaken uit tabel bij differentiaal diagnose.
• Alleen CRP en leukocyten zijn zinvolle routinebepalingen voor onderscheid urgent-niet-urgent.
• Andere bepalingen (bloedbeeld, kreatinine, natrium, kalium, leverenzymen, lipase of amylase, bloedgasanalyse, lactaat, ketonen) zijn zinvol op indicatie na anamnese en lichamelijk onderzoek. Uit pragmatisch oogpunt worden deze vaak routinematig al afgenomen c.q. bepaald. Het is niet zinvol om zowel lipase als amylase in te zetten, lipase heeft voorkeur; amylase in de urine is obsoleet.
• Denk bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd aan een zwangerschapstest.
• Neem bloedkweken af bij verdenking op een infectie.
• Overweeg urineonderzoek voor SOA, urineweginfectie/pyelonefritis of ketonen.

  Aanvullend onderzoek

• De beperkte diagnostische waarde van anamnese, lichamelijk onderzoek en bloedonderzoek rechtvaardigt aanvullende diagnostiek om urgente diagnosen aan te tonen of uit te sluiten. 
• Optimale diagnostische strategie: eerst echografie verrichten gevolgd door een CT-abdomen indien de echo inconclusief of negatief is. Nierinsufficiëntie vormt geen contra-indicatie voor een CT-scan indien sprake is van urgente pathologie. De specificiteit van de echo voor diverse oorzaken is hoog, de sensitiviteit relatief laag (70%).
• De waarde van conventionele buikoverzichtsfoto (X-BOZ) is zeer beperkt en wordt afgeraden (in 96% van de gevallen zinloos). 
• Bij vrouwen met acute buikpijn op de SEH: alleen een gynaecologisch consult verrichten wanneer na afronding van het beeldvormend diagnostisch traject een verdenking bestaat op een urgente gynaecologische diagnose.5
• ECG bij pijn in de bovenbuik.

  Beleid

• Zie voor specifieke behandelingen van de werkdiagnose de andere hoofdstukken in dit acute boekje.
• Overweeg vroegtijdige consultatie van de chirurgie.
• Zorg voor adequate pijnstilling, dit heeft geen nadelig effect op verdere diagnostiek en behandeling. 
• Geef antibiotica (lokale of SWAB richtlijn) < 1 uur na presentatie in geval van septische shock: elk uur uitstel gaat gepaard met 7.6% toename van mortaliteit in de eerste uren. 
• Indien een urgente diagnose op klinische gronden minder waarschijnlijk is maar nog niet kan worden uitgesloten, is herbeoordeling op de polikliniek of SEH binnen 24 uur een veilig alternatief voor uitgebreide diagnostiek op de SEH mits de patiënt goed geïnstrueerd wordt wanneer zich eerder opnieuw te melden. 
• Bij patiënten bij wie na evaluatie op de SEH een klinische verdenking op een urgente diagnose bestaat, moet het diagnostisch traject zo spoedig mogelijk worden afgerond.

Bron: Acute Zorg Boekje